vrijdag 7 mei 2010

Vier dagen in Mundo Novo: een bezoek aan Frans Verhelle en zijn project PODES

Woensdagmorgen werden we wakker in een leeg huisje, omringd door vier dikke valiezen. Wat deed het raar, vandaag verlaten we Ruy Barbosa! Zuster Clemelda kwam ons halen en puzzelde de koffers in haar auto. Nog een laatste ‘muito obrigada’ en ‘tudo bem para voce’ tegen de huisbazen en daar gingen we dan. We passeerden even langs Jequitiba waar een groot Duits klooster in the middle of nowhere opgetrokken is. Enkele huizen werden er rond gebouwd waardoor ook een schooltje is ontstaan. Maar buiten het klooster van drie verdiepingen en de paters met typische bruine gewaden was er niet veel te zien. In Mundo Novo daarentegen werden we verwelkomd door een groot ‘Seja bem vindo’-bord, al onmiddellijk zagen we een kleurrijke sociale woonwijk en heel wat gelijkenissen met Ruy Barbosa. Die sociale woonwijk werd gebouwd voor de allerarmsten. Jammergenoeg kregen veel middenklassers het via via in handen en verkochten of verhuurden het daarna tegen te hoge prijzen aan de armen door. De grote kerk op de helling, daar woont padre Francisco ergens... In een prachtig oudherenhuis gaan lessen door voor doven en mentaal gehandicapten. Het huisje achter de school is van Frans. De voorbije drie dagen hebben we heel wat kilometers afgelegd. Frans heeft ons het binnenland laten zien. Daar heb je huizen die zich op 20 km van de bewoonde wereld, tussen de bergen bevinden, bewoond door kleine boertjes. Ze hebben er elektriciteit, water uit een citerne, sinds kort is er een gsm en hun ‘chakra’ zorgt voor de nodige groenten, fruit en koffiebonen om te overleven (de betere boertjes dan toch). We hielden er even halt en werden overweldigd door de oorverdovende stilte... Daarna bezochten we een erg arme woonwijk. Frans wou er op zoek naar een autistische leerling die al enkele weken niet meer naar de lessen kwam. Daar aangekomen was de jongen niet thuis, zijn zwangere, jonge zus vertelde dat hij erop uit was met de mama. Frans verklaarde dat de mama zelf mentaal zwak is. De twee dochters (15 en 16) werden verplicht in de prostitutie te gaan door hun vader. Beiden zijn ze zwanger en kunnen dus niet meer gaan ‘werken’. Daarnaast leven ze in een hutje, waar het ongelofelijk stonk door bitter weinig hygiëne. De vier muren bestaan uit leem en aarde, na regenbuien moeten de gaten weer opgevuld worden. Tijdens de buien staan er plassen in het huisje, er is geen vloerbedekking. Het gezin heeft 9 kinderen en binnenkort moeten hier nog twee baby’s grootgebracht worden...
We leerden ook het schooltje in Tapirimutá kennen, daar heeft Podes al zo’n 20 leerlingen. In de voormiddag komen er verschillende mentaal gehandicapten die geleidelijk aan leren spreken (leeftijd van 10 tot 30). Ze leren er stap voor stap zelfstandig zijn: we zagen ze hun tanden poetsen, in de spiegel kijken en zichzelf verzorgen, soep klaarmaken, lezen en schrijven. In de namiddag komen doven er lesvolgen. Ze leren er voornamelijk de gebarentaal om zichzelf te kunnen uitdrukken. In Tapirimutá woont de allereerste leerlinge waar Frans zijn schooltje mee begonnen is. Ondertussen is het een volwassen vrouw die dankzij Podes zichzelf kan uitdrukken met gebarentaal. Ze had al een zoon en nu is er net een jonge spruit bijgekomen. Een prachtige dame die zal vechten om er samen met haar zoontjes te raken.
Dit zijn enkele verhalen en mensen waarmee de laatste dagen in contact zijn gekomen.
Maar we deden ook een beetje sightseeing: zo gingen we naar het hoogste punt op een berg van de stad waar een heel mooi uitzicht hadden over Mundo Novo en waar we in de verte de grote berg van Ruy Barbosa zagen liggen. We reden daarna kilometers lang over een aardeweg om er in een ‘gruta’ even halt te houden. Het dal tussen heel wat bergen waar je enkel groen ziet, werkt heel erg rustgevend.
Nu we over de mensen en de natuur verteld hebben, komt er als laatste nog het ETEN.
De eerste middag heeft zuster Clemelda met ons meegegeten: een stukje biefstuk met patatjes, erwten en wortels. We voelen België dichter en dichter komen. ’s Avonds aten we superlekkere macaroni met kaas en hesp, een kaassaus gemaakt van queijo cremoso (soort smeerkaas) en de krokante korst die bij ons ook niet wilde lukken, werd door Frans opgelost met zelfgemaakte chapelure: Smakelijk! De dag erna in Tapirimutá deden we een kilorestaurantje en ’s avonds lekkere frieten, met een nog beter biefstuk en suikerbonen. Frans heeft enkele jaren gezocht maar dan toch een frietpot op de kop kunnen tikken hier in Brazilië! Vrijdagmiddag een lekkere wokschotel met rijst en daarna leerde hij ons in het stadje een goeie pizzeria kennen. We hebben in deze drie dagen beter gegeten dan in de laatste drie maanden samen 
Zaterdagmorgen zullen we nog enkele inkopen doen op de markt. Hopelijk kunnen we Maracujás en ander lekker fruit meesmokkelen naar België. Rond 15u reizen we naar Salvador om daar terug opgevangen te worden door de Zwartzusters van Salvador. Onze laatste nacht brengen we door in hun ‘casa de paz’ (huis van vrede). Zondagmorgen worden we naar de luchthaven gebracht en als alles goed verloopt komen we maandagavond thuis.

Bedankt, trouwe lezers. Het was leuk reacties vanuit België te horen! Hier sluiten we de blog af... tot maandag! Dan kunnen we jullie nog veel meer vertellen in levende lijve!!!


Dikke abraço vanuit het betoverende Brazilië
Sien en Riet

Dinsdag 4 mei

Vanmorgen supervroeg uit de veren voor de allerlaatste les in EFA. Om 7u30 stonden we klaar voor de quiz in het eerste jaar. Deze klas was iets minder aangenaam, een wildere maar ook leuke les.
Daarna gingen we onze evaluatiepapieren vragen bij de directeur en de lerares Antonia. Ze hadden nog enkele vragen en we hielpen enkele zinnen uit te leggen. Niet alleen de Braziliaanse leerlingen doen er lang over om iets op te schrijven, ook zij deden er twee uren over om de twee bladzijden in te vullen. Maar we waren heel blij met het mooie resultaat. Ter informatie hadden we ook onze opdrachten voor het portfolio eens opgeschreven en aan hen gegeven. Door een klein misverstandje dachten ze dat dit ook van hen verwacht werd. We kregen dus als kers op de taart nog een mooi boekje waar de volledige werking van de school in het Portugees beschreven staat. De directeur vroeg nog aan Sien of ze haar fototoestel bij haar had. Jammergenoeg konden we dat laatste moment niet op foto vastleggen, maar we kunnen vertellen dat het een heel warm afscheid was.
's Middags werden we uitgenodigd bij de zusters om bonen op Bahiaanse wijze te gaan eten. We hebben daar echt superlekker en veel gegeten, daarom moesten we eerst even zonnekloppen voor we aan de grote kuis begonnen. Maar 's namiddags konden we er niet meer onderuit: de laatste spullen moesten in de valies gepropt worden en het laatste stof moest met water weggespoeld worden.
's Avonds nog even op taart bij onze buurvrouw, we werden onderworpen aan een klein kruisverhoor en verplicht tot een korte reflectie van de voorbije drie maanden. Maar met een gerust hart konden we de laatste nacht beginnen, we hebben hier een mooie ervaring meegemaakt voor onszelf en ook hier zullen ze van de 'Belgas' nog lang 'lembranças' hebben!
Morgenvroeg vertrekken we naar Mundo Novo waar we drie dagen het werk van Padre Frans Verhelle zullen meemaken.

Maandag 3 mei

Deze voormiddag hebben we voor de laatste keer Joabe tevreden gesteld door nog een allerlaatste keer mee te gaan om een school te bezoeken. De duurste privéschool in Ruy Barbosa: Recanto Feliz. Hier zijn de leerlingen inderdaad ook voorbeeldiger. Vreemd was het wel om alle leerlingen tijdens de speeltijd met een cola en hamburger of chips in de hand te zien. De maerenda is daar geen rijst of macaroni maar ze kopen er zelf in een kraampje hun 'fastfood', terwijl er hier zo'n overheerlijk fruit bestaat!
Onze voorlaatste dag in Ruy Barbosa en tevens onze voorlaatste les in EFA. We bereidden een Engelse quiz voor. Zo konden we nagaan of ze nu eigenlijk iets opgestoken hadden tijdens onze stage. Het was een leuke activiteit, ze werkten echt goed mee.
's Avonds een eerste poging om alles in de valiezen te krijgen...

zondag 2 mei 2010

Zondag 2 mei

De dag begon met de laatste keer onze was doen met de hand. Stilaan beginnen onze kleren vlekken van drie maanden ver te vertonen. Zij en wij verlangen echt wel naar een wasmachine! Daarna legden we de laatste loodjes aan ons portfolio en maakten het eten klaar. We maakten overheerlijke currysaus met overheerlijke verse ananas. Toen we vol verwachtingen het middagmaal startten, leek er iets fout aan ons lekker sausje. Het zure van de verse ananas had heel onze saus verpest. Helaas, werd het dan maar enkel kip met rijst en werd de saus in een waterdicht zakje gegoten en naar de vuilbak verwezen. (Waarom hebben wij geen kippen?!) Tip: Gebruik altijd ananas uit blik!! Toen we dachten nog even van het zonnetje te genieten, werd er op onze achterdeur geklopt. Daar was Samuel, hij wilde z'n pintjes in onze frigo koud zetten. We werden uitgenodigd daarvan mee te genieten en gingen mee naar z'n tuin. Daar zat een gezellige bende vrienden. We konden helaas niet lang genoeg blijven om mee te barbequeën, want we moesten om 16u dus foto's gaan trekken van de kinderkamer en zelfgemaakt ijs gaan eten bij Christiane. Aangekomen in de kinderkamer, maakten we foto's van de mama en de (zeer vreemde) papa. De kinderkamer was echt wel prachtig, net zoals in de ikeaboekjes! Het 'prinsje' Davy wordt er nogal in de watten gelegd.



Het adoptiekindje Davy met de mama, nonkel Pingo met de poedel Kiko


Daarna vlug naar Christiane om haar ijsjes te proeven. We kregen beiden een potje vol. Helaas... het was echt niet lekker. Een grote mengeling van goiabada (fruitsoort), chocolade, eiermeringue en flan. Met lange tanden aten we het zootje op en spoelden het weg met Guarana. Gelukkig waren er ook lekkerdere zandkoekjes. Omdat het vandaag al ons afscheid van hen is, verrasten we hen met wat cadeautjes. Wat waren ze opgetogen! Ze zullen ons toch nog lang bijblijven.







In het huisje van Christiane, Paulo, Christiane, Isabel, Talita, ...



Van het ene afscheid naar het andere, gingen we naar de laatste mis van deze drie maanden. Dom André vernoemde ons in zijn slotwoordje en wenste ons een goede terugreis. Hijzelf vertrekt morgen naar de hoofdstad Brasilia voor een conferentie. Met een laatste handdruk en wat Merci-chocolaatjes, namen we afscheid van elkaar. Wie weet zien we elkaar wel gauw in België of ooit (?) in Ruy Barbosa terug. 's Avonds aten we... CHICKENNUGGETS!

Zaterdag 1 mei

Om 9u vertrokken we naar Dom André want we zouden een bezoekje brengen aan Casa de Caridade. Dit is een opvangtehuis voor zwaar gehandicapten. We werden vriendelijk onthaald door de lieve zusters en maakten kennis met alle bewoners. Ondanks hun handicap, zagen ze er allen gelukkig uit. We voelden meteen dat dit een warm nest voor deze (ooit) in de steek gelaten kinderen. We voelden veel respect voor de goede zorgen van de zusters. Daarna nam Dom André ons nog mee naar een randgebied van Ruy Barbosa. Hij toonde de weinige industrie die er is, enkel een schoenenfabriek en ook toonde hij ons een paardenrenbaan. We wisten nog niet dat ze dit hier ook hadden! Er wordt jaarlijks hier ook een soort van stierengevecht gehouden waarbij 2 ruiters een stier opjagen en het proberen om te kantelen tussen bepaalde afstand. Daarna dronken we een frisse pint bij hem thuis, echte Vlamingen dat we zijn, en vertelden hem over onze ervaringen. Hij vertelde ons ook wat over zijn levenservaringen. Het was leuk om eens rustig met hem te kunnen praten. Hij gaf ons ter afscheid nog een aandenking (een paternoster!) van het 50jarig bestaan van het bisdom Ruy Barbosa. In de namiddag werkten we hard aan ons stageportfolio, dat er ondertussen toch al de moeite uitziet. Nog even doorbijten, en dat ligt achter de rug! Je raadt nooit wat we daarna deden... we gingen naar het verjaardagsfeestje van de kleine waarvan we nog maar een maand geleden zijn verjaardag van vierden. Die kleine, die dus iedere maand z'n verjaardag viert in zijn eerste levensjaar. Een lekker stuk bolo, een toeter en een ballon maakten het feest af. De mama vroeg ons om morgen de kinderkamer te fotograferen samen met haar kleine spruit. Afspraak genoteerd in onze drukke agenda. Die drukke agenda waren we de laatste maanden niet meer gewoon.

Vrijdag 30 april

Omdat het morgen dag van de arbeid is, was er vandaag groentenmarkt. Voor de laatste keer gingen we er naar toe en kochten heel wat vers fruit en groenten. We amuseerden ons op koopjesjacht, net alsof we door de winkelstraten van Brugge liepen. We kochten wat souveniers, want nu begint onze tijd daarvoor toch wel op z'n einde te lopen. We namen afscheid van onze vaste marktkramer.
S' Middags hadden we afgesproken met Martha, een psychopedagoge, die werkt in de privéschool waar we maandag te gast waren. Ze toonde heel trots haar werken over poëzie en litteratuur waarmee ze de leerlingen probeert aan te moedigen om boeken te lezen. Ook was ze trots over al haar werkjes uit de lessen Artes. En terecht. Het is een heel enthousiaste dame, die weet waarmee ze bezig is. Daarna toonde ze nog wat leerlingendosiers van leerlingen met problemen. Ze analyseert tekeningen van kinderen en zo achterhaalt ze de persoonlijke achtergrond/trauma's die aan de basis liggen van de schoolproblemen. Als dat niet vooruitstrevend is! We werden ten slotte helemaal verrast toen ze een van de leerlingen bij haar riep. Adelson, een 18-jarige rolstoelpatiënt, volgt sinds Martha in de school werkt gewoon de lessen bij. Hij kan echter niet schrijven zoals de anderen, hij doet dit met zijn voet! We waren meteen onder de indruk toen hij z'n naam begon te schrijven met z'n voet! Hij speelde ook samen met een andere leerling mikado, eveneens met z'n voeten. We zagen dat hij hier wel veel inspanning voor moet doen. We merkten dat hij hier erg welkom is en dat de leerlingen goed met hem omgaan. Martha vertelde dat ze hier slechts halftijds werkt want 's middags werkt ze in een dagcentrum voor mentale en psychiatrische patiënten. We gingen in op haar verzoek om eens met haar mee te gaan. Hup, de auto in en nog geen 10 minuten later stonden we er al. Alle bewoners keken ons nieuwsgierig aan en na onszelf voor te stellen, samen liedjes te zingen en hun kunstwerkjes te bewonderen, kregen we daarenboven nog een rondleiding en een zelfgemaakt bloemetje cadeau. We voelden hier veel warmte van deze mensen en bewonderden het werk van alle opvoeders! Onze dag was nog steeds niet ten einde want we hadden nog een afspraak op de praça (markt) met de capoeiravrienden. Vandaag spelen ze speciaal op het dorpsplein om uit te pakken met hun gevechtsdans bij het volk. We deden dienst als plaatselijke fotografes en vonden het niet erg niet te hoeven spelen in de roda. Want een afgang maken zouden we zeker gedaan hebben... Nadat we iedereen tevreden hadden gesteld om een foto van hem/haar te nemen, konden we huiswaarts keren. Moe maar voldaan van onze drukke dag, vielen we in slaap.

vrijdag 30 april 2010

Donderdag 29 april

Een rustige dag want de leraren van Carneiro Ribeiro staken vandaag. We gingen in de namiddag naar EFA om een ontspannende activiteit te geven. We startten met slechts enkele leerlingen, die zin hadden om scoubidoubandjes of bloemen in crèpepapier te maken. Algauw zat de refter vol en hadden we onze handen vol om iedereen de techniek uit te leggen. We aten om 19u mee met de leerlingen. Het menu was tripas met rijst en bonen. Dit leverde heel wat hilariteit op voor de meisjes toen ze ons uitlegden dat we darmen aan het eten waren, waar zij wel heel verlekkerd op zijn. Sien gaf haar portie stiekem weg aan een meisje, daar waren de anderen jaloers op en pikten het zelfs uit haar bord. Elisiane en Lisiane, twee van de oudste klas, vroegen ons of we nog eens meewilden naar hun meisjeskamer. Ze zouden onze haren stijlen. Wat was dat lang geleden! (voor Sien) Dit was Riet haar eerste keer... We kregen onze bedenkingen wanneer ze onze haarscheiding naar het midden verlegden, toch wel een vreemde mode hier! We namen afscheid van onze leerlingen, want we zien hen waarschijnlijk nooit meer terug. Wat doet dat raar.